สี่อุยกูร์ที่เหลือในไทยร่ำไห้ หลังเพื่อนร่วมเชื้อชาติถูกส่งกลับจีน

หลังจากที่รัฐบาลไทยส่งตัวคนอุยกูร์ 40 คน กลับไปประเทศจีนเมื่อเช้ามืดวันพฤหัสบดีที่ผ่านมา นางชลิดา ทาเจริญศักดิ์ ผู้อำนวยการมูลนิธิศักยภาพชุมชน ได้เดินทางเข้าไปเยี่ยม คนอุยกูร์ 4 คน จากทั้งหมด 5 คน ซึ่งถูกควบคุมตัวอยู่ที่เรือนจำคลองเปรม ทั้งหมดเปิดเผยว่ารู้สึกเสียใจกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น และไม่เชื่อว่าจะมีคนอุยกูร์สมัครใจกลับจีนอย่างที่รัฐบาลไทยชี้แจง

“หนึ่งในจำนวนนั้นเขายืนยันว่า เขาอยากให้ UN มาเยี่ยมเขา เพื่อจะได้แลกเปลี่ยนพูดคุยกัน บางคนเขาบอกว่า ไม่ไปประเทศที่สามก็ได้ แต่ขออยู่ประเทศไทยไม่ไปจีน ไปประเทศไหนก็ได้ที่ไม่ใช่จีน อย่างน้อยอยู่เมืองไทย ประเทศก็อนุญาตให้เขาทำศาสนากิจ พวกเขาหนีออกมาพ้นแล้ว เขาจะอยากกลับไปได้ยังไง ซึ่งข้อเท็จจริงมันขัดแย้งกับที่รัฐบาลไทยแถลง” นางชลิดา กล่าวกับเบนาร์นิวส์

คนอุยกูร์ 5 คน ที่อยู่ในเรือนจำคลองเปรมกลุ่มนี้ คือ ผู้ต้องขังจากคดีที่เกี่ยวข้องกับการแหกห้องกัก สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง จ.มุกดาหาร เมื่อเดือน ม.ค. 2563 

นางชลิดา ระบุด้วยว่า ยังมีชาวอุยกูร์อีกสามคนที่ยังถูกกักขังอยู่ที่ศูนย์กักกันตรวจคนเข้าเมืองกรุงเทพฯ พวกเขามีหนังสือเดินทางของคีร์กีซสถาน จึงไม่ถูกส่งไปจีน 

ขณะที่ นางมาซียะห์ (สงวนนามสกุล) อายุ 37 ปี เพื่อนของหนึ่งในผู้ต้องขังชาวอุยกูร์ เปิดเผยกับเบนาร์นิวส์หลังเข้าไปเยี่ยม

“พอเขารู้ว่า เพื่อนเขา 40 คน ถูกส่งไปจีน เขาเสียใจ เขาร้องไห้ ทั้งที่ไม่เคยร้องไห้มาก่อน เพราะคิดมาก เรื่องเพื่อนที่ถูกส่งกลับ เขาไม่อยากกลับ เขาขอร้องให้เราละหมาดให้เขาได้ย้ายไปประเทศที่สามเขาจะอยากกลับไปจีนได้ยังไง เพราะเขาหนีออกมาเพราะอยู่ที่โน่น เขาไม่มีอิสระ ไม่สามารถประกอบศาสนกิจ ดังนั้นเขาไม่มีทางอยากกลับไป” นางมาซียะห์ กล่าว

นางมาซียะห์ เปิดเผยว่า สภาพห้องกัก สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง มีสภาพที่ย่ำแย่ทั้งเชิงกายภาพ และบรรยากาศแวดล้อม

“เขาแหกห้องกักเพราะว่า สภาพห้องกักแย่มาก ขนาดแค่ 4x6 เมตร ต้องอยู่กัน 7 คน มีลูกกรงไม่มีหน้าต่าง ถูกปิดด้วยสังกะสีอีกชั้น เจ้าหน้าที่บางคนก็มีทัศนคติไม่ดีกับเขา หาว่าเขาเป็นผู้ก่อการร้าย แล้วก็ชอบขู่เขา เช่น จะให้เขากินหมู หรือให้เขากินอาหารแบบหมู ถ้าป่วยก็ไม่สามารถไปหาหมอหากไม่ป่วยหนักจริง ๆ เขาเลยตัดสินใจหนี แล้วก็โดนจับ” นางมาซียะห์ กล่าวเพิ่มเติม

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

นักวิเคราะห์ชี้ ส่งคนอุยกูร์กลับ กระชับความสัมพันธ์จีน แต่หักหน้าอเมริกา

องค์กรสิทธิกังวล ไทยส่งอุยกูร์ 40 คน กลับจีน 

นายกฯ เยือนจีน นักสิทธิหวั่นคุยประเด็นส่งตัวชาวอุยกูร์กลับประเทศ

เมื่อวันที่ 18 ก.พ. 2568 ศาลอาญากรุงเทพใต้ ได้มีคำสั่งให้ไต่สวน ผู้บัญชาการ สำนักงานตรวจคนเข้าเมือง (ผบช. สตม.) เกี่ยวกับคำร้องดังกล่าว หลังจากที่ไต่สวนฝ่ายทนายความ และพยานซึ่งเป็นคนเชื้อสายอุยกูร์แล้วเห็นว่า คำร้องขอปล่อยตัวดังกล่าวมีมูลเพียงพอ โดยนัดไต่สวนอีกครั้งในวันที่ 27 มี.ค. 2568 

ในคำร้องของทนายความระบุว่า ปัจจุบัน มีคนอุยกูร์เหลือในห้องกัก เพราะมีข้อมูลว่า ห้องกักมีสภาพย่ำแย่ ระหว่างปี 2557 ถึงปัจจุบัน มีคนอุยกูร์อย่างน้อย 5 คน ที่เสียชีวิตระหว่างถูกกักตัว และ 2 จาก 5 ผู้เสียชีวิต ยังเป็นเด็ก แต่การตัดสินใจส่งคนอุยกูร์กลับประเทศของรัฐบาลทำให้การไต่สวนสิ้นสุดลง

ด้านนายภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกรัฐมนตรี และ รมว.กลาโหม กล่าวถึงข้อกังวลเกี่ยวกับเหตุการณ์ก่อการร้าย หลังจากส่งชาวอุยกูร์กลับประเทศจีนว่า การดำเนินการครั้งนี้มีหนังสือที่เป็นทางการจากจีน ซึ่งเชื่อถือได้

“รัฐบาลได้ชี้แจงกับหลายประเทศตะวันตก รวมถึงสหรัฐอเมริกา ซึ่งได้มีการพูดคุยกับตน โดยยืนยันว่าไทยจะดำเนินการภายใต้อธิปไตยและกฎหมายของประเทศ ทั้งยังคำนึงถึงหลักสากลและกฎหมายระหว่างประเทศ  ไม่ให้เกิดความผิดพลาดในเรื่องนี้  นอกจากนี้ ยังให้ความสำคัญกับหลักกฎหมายที่ไม่ส่งคนไปเสียชีวิต" นายภูมิธรรม ระบุ

รองนายกรัฐมนตรี กล่าวด้วยว่า 11 ปี ที่ผ่านมา ไทยพยายามแก้ไขปัญหา ประสานส่งตัวไปประเทศที่สาม แต่ไม่ได้รับการตอบรับจากชาติใดเลย แม้จะมีการเสนอให้ประเทศตะวันตกรับตัวไป แต่กลับถูกปฏิเสธ

“รัฐบาลชุดนี้ทำแค่รักษาความสัมพันธ์กับจีน แต่ไม่ได้เคารพสิทธิมนุษยชน ถ้าบริสุทธิ์ใจ รัฐบาลควรแสดงหลักฐานต่อสาธารณะว่า ทุกคนยินดีสมัครใจ ขอเอกสารยืนยันว่า ไม่มีรัฐบาลไหนจะรับอุยกูร์ เรื่องนี้ละเมิดอำนาจศาลนะ เพราะเขายังอยู่ในการไต่สวนคำร้องขอปล่อยตัวคนอุยกูร์ ที่ทนายชูชาติ กันภัยยื่น แสดงให้เห็นว่า ไม่ได้เคารพอำนาจศาล นี่มันเป็นอำนาจเผด็จการแล้ว” นางชลิดา กล่าวเพิ่มเติม

ชาวอุยกูร์ คือ กลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ (Xingjiang Uyghur Autonomous Region - XUAR) ในภาคตะวันตกของจีน เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่นับถือศาสนาอิสลาม และมีภาษาพูดเป็นของตัวเอง 

ในปี 2557 ไทยเคยผลักดันคนอุยกูร์เพศชาย 109 คน กลับไปยังจีน ขณะที่ส่งคนอุยกูร์เพศหญิง และเด็กไปยังตุรกี 173 คน มีการเปิดเผยภาพว่า คนอุยกูร์ที่ถูกส่งไปจีนถูกคลุมศีรษะ และคุมตัวคล้ายนักโทษ ต่อมา เดือน ส.ค. 2558 ได้เกิดเหตุระเบิดศาลพระพรหมเอราวัณ สี่แยกราชประสงค์ ซึ่งฝ่ายความมั่นคงเชื่อว่า เป็นการกระทำเพื่อตอบโต้การส่งคนอุยกูร์กลับจีน เพราะเป็นแหล่งท่องเที่ยวซึ่งได้รับความนิยมจากคนจีน

หลังเหตุระเบิดราชประสงค์ ปลายเดือน ส.ค. 2558 ตำรวจได้จับกุมตัวนายอาเด็ม คาราดัก หรือบิลาล โมฮัมเหม็ด ที่พูนอนันต์อพาร์ทเม้นต์ ย่านหนองจอก ต่อมา นายไมไรลี ยูซูฟู ถูกจับกุมที่ อ.อรัญประเทศ จ.สระแก้ว เนื่องจากต้องสงสัยว่า ทั้งคู่เป็นผู้ร่วมกันวางระเบิด ซึ่งทั้ง 2 คน เป็นชาวอุยกูร์ มีภูมิลำเนาอยู่เมืองอุรุมชี เขตปกครองพิเศษซินเจียง อุยกูร์ (XUAR) ประเทศจีน 

ปัจจุบัน คดีระเบิดราชประสงค์ยังคงอยู่ในการพิจารณาของศาลอาญากรุงเทพใต้ นายคาราดัก และยูซูฟู ถูกควบคุมตัวในเรือนจำชั่วคราวหลักสี่ตลอดมาร่วม 10 ปี โดยมีสุขภาพที่ย่ำแย่